Đại luận sư Vô Trước, được trình bày với ấn Sa-môn (sa.
śramaṇa-mudrā, dấu hiệu của sự đoạn niệm, từ bỏ, thoát li). Sư mang một mũ đầu nhọn, dấu hiệu tượng trưng cho một Học giả (sa.
paṇḍita), ba vòng trên mũ là dấu hiệu của một Pháp sư tinh thông
Tam tạng. Bình đất đựng nước phía sau cho biết rằng, Sư là một luận sư Ấn Độ, xứ nóng. Bình đất đựng nước có công dụng giữ nước mát dưới ánh nắng gắt vì nước có thể bốc hơi một ít qua vành đất nung và giảm nhiệt. Các luận sư Tây Tạng không được trình bày với bình đất vì họ là người xứ lạnh, chỉ uống trà.
Vô Trước (zh. 無著; sa.
asaṅga, nghĩa là "không bị ô nhiễm, vướng mắc"), cũng được dịch âm là A-tăng-già (zh. 阿僧伽), khoảng
thế kỷ 4, là một Đại luận sư của
Phật giáo Ấn Độ, người sáng lập
Duy thức tông (sa.
vijñānavādin). Sư khước từ quan điểm của
Long Thụ (sa.
nāgārjuna) về
tính Không tuyệt đối và thiết lập giáo pháp của mình dưới ảnh hưởng của
Thuyết nhất thiết hữu bộ (sa.
sarvāstivādin). Tương truyền Sư được
Bồ Tát Di-lặc trực tiếp giáo hoá. Có một số luận sư cho rằng Di-lặc này là một nhân vật lịch sử với tên Maitreyanatha (sa.
maitreyanātha).
Cơ duyên & hành trạng
Theo
Bà-tẩu-bàn-đậu pháp sư truyện (zh. 婆藪槃豆法師傳, tức là
Thế Thân truyện) của
Chân Đế (sa.
paramārtha), Sư sinh ra trong một gia đình
Bà-la-môn và là người anh cả,
Thế Thân (sa.
vasubhandu) là người em kế và người em út có tên Tỉ-lân-trì-bạt-bà (zh. 比鄰持跋婆, sa.
viriñcivatsa). Cả ba anh em đều tu học giáo pháp của
Thuyết nhất thiết hữu bộ. Riêng Sư chú tâm tu tập để chứng ngộ được
tính Không (sa.
śūnyatā) của
Long Thụ nhưng không đạt được. Đang lúc thất vọng thì một vị
A-la-hán tên là
Tân-đầu-la (sa.
piṇḍola) đến, dạy Sư nhập môn phép quán Không theo
Tiểu thừa. Sư theo học và đạt được kết quả nhưng vẫn không thoả mãn. Cuối cùng, Sư vận dụng Thần thông (sa.
ṛddhi) lên
Đâu-suất thiên (sa.
tuṣita) để được nghe Bồ Tát Di-lặc thuyết giảng về tính Không. Về lại nhân thế, Sư truyền bá lí thuyết mới này nhưng không ai tin. Sau, Sư lại lên Đâu-suất để thỉnh Di-lặc xuống giáo hoá và sau đó Di-lặc giáng trần, thuyết giảng
Thập thất địa (sa.
saptadaśabhūmi, tức là 17 quyển của
Du-già sư địa luận) trong một khoảng thời gian bốn tháng. Trong lúc này, Sư ban ngày thì thuyết giảng những lời dạy của Di-lặc, ban đêm lắng nghe và ghi chép lại những lời thuyết đó. Sau đó, Sư bắt đầu trình bày tất cả giáo lí
Đại thừa qua những trứ tác quan trọng của mình và cũng khuyến dụ Thế Thân, người em cùng mẹ khác cha, vốn theo học giáo lí của Hữu bộ và cũng đã viết bộ luận lừng danh là
A-tì-đạt-ma-câu-xá (sa.
abhidharmakośaśāstra). Thế Thân nghe lời khuyên của Sư và từ đây, hai anh em trở thành hai Luận sư quan trọng của Đại thừa Phật pháp, đại diện cho nhánh
Duy thức, để lại những tác phẩm vô cùng quý giá cho hậu thế.
Những nhà Phật học ngày nay đều nhất trí rằng, Đại thừa Phật pháp là sự phát triển của các giáo lí mà
Phật Thích-ca lịch sử từng tuyên thuyết nhưng không hẳn là chính lời của vị này. Trong thời của Vô Trước, giáo lí Đại thừa này bị nhiều trường phái Tiểu thừa chỉ trích, cho là Dị giáo (sa.
tīrthikā; pi.
titthiyā), là giáo lí của tà ma, ngoại đạo. Sư cũng đứng trước vấn đề này và đã tìm cách chứng minh tính chất phù hợp, tiếp nối, phát triển của giáo lí mới, nêu ý kiến của mình trong
Nhiếp đại thừa luận:
"Nếu Đại thừa là giáo lí sau này của một người nào đó thì Phật đã bảo rằng, đây là một mối nguy hại cho tương lai. Nhưng Ngài đã không nói. Đại thừa xuất phát cùng thời với Thanh văn thừa (sa.
śrāvakayāna), không phải thời sau. Nếu như thế thì sao người ta không thể xem nó chính là lời Phật (sa.
buddhavacana) thuyết? Giáo lí thâm sâu này không thể hội được qua biện luận nghi ngờ; những giáo lí này không thể nào tìm thấy được trong các Dị giáo luận (sa.
tīrthikāśāstra) và nếu nó được thuyết giảng, ngoại đạo cũng không thể hiểu nổi..." Sư nhấn mạnh rằng ý nghĩa (sa.
artha) được trình bày trong Đại thừa không nhất thiết theo ngôn ngữ trình bày trên giấy mực; nó chính là cái cốt tuỷ nằm sau những lời văn này. Người ta không thể thâm nhập huyền nghĩa nếu chỉ chú tâm, bám chặt vào văn tự.
Theo thuyết của Cao tăng
Tây Tạng Đa-la-na-tha (zh. 多羅那他; bo.
tāranātha ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ་), Sư đến nhiều vùng tại
Ấn Độ và xiển dương giáo lí Đại thừa Duy thức, thành lập khoảng 25 tu viện. Thời gian hoằng hoá của Sư được xem là nằm trong thế kỉ thứ tư, đặc biệt là trong những vùng Tây Bắc Ấn Độ, bây giờ thuộc về
Pakistan.
Tác phẩm
Các tác phẩm quan trọng của Vô Trước là
Du-già sư địa luận,
Đại thừa trang nghiêm kinh luận,
Đại thừa a-tì-đạt-ma tập luận và
Nhiếp đại thừa luận, một bộ luận viết bằng văn vần trình bày giáo pháp của Duy thức tông, hiện nay chỉ còn bản dịch
chữ Hán và
Tây Tạng. Tác phẩm này gồm có mười chương và bàn luận các điểm sau:
